İhracat Nedir?
İhracat
Yönetmeliğindeki tanıma göre ihracat, bir malın,
yürürlükteki ihracat mevzuatı ile gümrük mevzuatına
uygun şekilde Türkiye gümrük bölgesi dışına veya
serbest bölgelere çıkarılmasını veyahut
Müsteşarlıkça ihracat olarak kabul edilecek sair
çıkış ve işlemleri ifade eder.
Geniş anlamda ihracat, bir ülke
sınırları içerisinde serbest dolaşımda bulunan (bu
ülkede yetişen, üretilen, veya başka ülkelerden
ithal edilmiş) malların ve hizmetlerin başka
ülkelere satılması/gönderilmesi anlamına
gelmektedir.
Dar anlamda ihracat ise,
yabancılara ya da yurt dışında yerleşik Türkiye
vatandaşlarına yapılan mal satışlarını ve bu amaçla
malların yurt dışına gönderilmesini ifade
etmektedir.
İhracatçı Kimdir?
İhracatçı, ihraç edeceği mala göre ilgili
İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine üye
olan, vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel
kişiler ile tüzel kişilik statüsüne sahip
olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat
hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma
yetkisi tanınan ortaklıklar olarak
tanımlanmıştır.
İhracatçı olmak için herhangi bir belge veya
izin sertifikası sahibi olmak gerekmemektedir.
Ancak ihracat işlemlerinin yerine
getirilebilmesi için ilgili kuruluşların,
• Ticaret ve sanayi odalarına veya esnaf ve
sanatkar odalarına,
• İhraç edilecek ürünle ilgili ihracatçı
birliğine (İhraç edeceği ürüne göre,
Türkiye’de 23 madde birliği bazında
örgütlenmiş 59 ihracatçı birliğinden birine
üye olduğunda ihracatçı niteliği kazanmış olur
ve ihracat yapabilir.) üye olmaları
gerekmektedir.
Ayrıca, Türk Ticaret Kanunu'nun gereği olarak,
gerçek veya tüzel kişi tacirlerin faaliyet
alanları ana sözleşmeleri ve Ticaret Sicili
Gazetesi’nde tescil ve ilan edilenlerle
sınırlı olduğundan, ticaret sicilinde
belirtilen alanları dışında kalan bir ürünü
ihraç etmek isteyen kuruluşlar, faaliyet
alanları ile ilgili gerekli düzeltmeyi
yaptırmalıdırlar.
İhracatta Kullanılan Belgeler
Uluslararası Ticaret, iki taraflı veya çok taraflı anlaşmalar ülkelerin kendi ulusal mevzuatı, uluslararası ticari teamüller ve geleneklere göre yapılmaktadır.Yapılan ticari muamelelerin güvenirliği ve tartışmalara meydan vermeden işleyebilmesi için, ilgili belgelerin düzenli, birbiri ile irtibatlı ve kurallara uygun olarak tanzim edilmesi gerekmektedir. Bu belgelerden bazıları aşağıda sıralanmıştır.
-
Ticari Fatura (Commercial Invoice) Fatura, satılan bir malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen bir hesap belgesidir.
-
Orijinal Fatura Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır.
-
Navlun Faturası (Freight Invoice) CF veya CIF teslim şekilleri ile satışta, navlun satıcı-ihracatçı tarafından ödenmektedir. Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu fatura navlun faturası olarak adlandırılmaktadır.
-
Tasdikli Fatura (Legalized/Certified Invoice) İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur.
-
Özel Fatura (İstisna Belgesi) Yabancılara (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen Türkiye vatandaşlarına) yapılan satışlarda KDV istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir.
Gümrük Beyannamesi
İhracatta, Gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili İhracatçı Birliği Genel Sekreterliği tarafından onaylanmasını muteakip gümrük idaresine tevdi edilen belgedir.
Faturalar
Menşe Şahadetnamesi
İhracata konu olan malların üretim yerini gösteren belgedir. Bazı ülkeler, menşe şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedir.
Çeki listesi
Çeki Listesi, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her birim, paket, çuval, vs. ağırlığı içermektedir. Gümrük idarelerince ve hasar halinde sigorta şirketlerince istenebilmektedir.
ATR dolaşım belgesi
AB ülkelerine yapılan ihracatta düzenlenen belgedir. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından düzenlenmektedir ve ithalatçıya gümrük indiriminden yararlanma hakkını vermektedir. Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilmektedir.
EUR-1 belgesi
EUR-1 belgesi, EFTA Ülkeleri ve serbest ticaret anlaşması yapılan ülkelerle ticarette kullanılmaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği ile olan ticaretimizde herşey Gümrük Birliği kapsamında değildir: Türkiye ile AB arasındaki tarım ürünlerinin tercihli ticareti Türkiye-AT Ortaklık Konseyi’nin 1/98 sayılı Kararı ve demir-çelik ürünlerinin tercihli ticareti ise Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ürünlerine dair Türkiye-AT Serbest Ticaret Anlaşması (STA) çerçevesinde yürütülmekte olup, menşe esasına dayanmaktadır. Bu ticaret çerçevesinde EUR-1 Dolaşım belgesi’nin düzenlenmesi gerekmektedir. Bu belge, TOBB- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne bağlı ihracatçının üyesi olduğu odalarca tasdiklenmektedir.
Sağlık sertifikası
İhraç konusu malın sağlık koşullarına uygun olup olmadığını gösteren belge niteliğindedir. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı ya da Üniversitelerin ilgili bölümlerinden alınmaktadır.
Analiz raporu
Tahlili gerektiren, özellikle gıda ve kimyasal maddelerde gerekli bir rapordur. Genelde üniversitelerin ilgili bölümlerince hazırlanmaktadır.
Koli müfredat listesi
Koliye ait faturaya sığmayacak kadar kapsamlı bilgiler bu listeye dökülmektedir. Gümrüklerce ve hasar halinde sigorta şirketlerince talep edilmektedir.
İhracatçıların Dikkat Etmesi gereken Hususlar
Dikkat edilmesi gereken hususlar kuşkusuz çok sayıdadır. Bunlardan, gümrük mevzuatı, kambiyo mevzuatı, dahilde işleme rejimi mevzuatı açısından önem arzeden bazıları aşağıda özetlenmiştir:
-
Ödeme ve teslim şekli kesin ve net bir şekilde belirlenmeli, yapılacak bütün işlemler ödeme ve teslim şekillerine uygun olmalıdır.
-
Dahilde ve Hariçte İşleme İzin Belgesi kullanılıyorsa, bu belgelerde tanımlanan parametrelere (miktar, değer, fire oranı v.b.) ve sürelere kesin olarak uyulmalıdır.
-
Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılan işlemler dolayısıyla telafi edici vergi ödenmesi sözkonusu ise, bu verginin ödenmesi untulmamalıdır.
-
İhracat bedeli dövizler, belirlenen ödeme şekli çerçevesinde, süresinde yurda getirilmelidir. Süresinde yurda getirememe söz konusu olması durumunda, geçerli mücbir sebep hallerinden yararlanılıp yararlanılamayacağının araştırılmalıdır..
-
İhracat bedeli dövizler yurda getirlidiği zaman, kambiyo mevzuatının tanıdığı süreler içinde banka ve özel finans kurumlarına başvurularak Döviz Alım Belgesine bağlatılmalıdır.
-
Bütün işlemler tamamlandığı zaman, DAB’la birlikte bir belge seti, ihracata aracılık yapan bankaya verilerek kambiyo hesabı kapatılmalıdır.
-
Döviz veya TL cinsinden ihracat kredisi kullanılmışsa, ihracatın yapılışını müteakip bir belge seti ilgili bankalara verilerek kredi taahhüdü süresi içinde kapatılmalıdır.
-
Dahilde İşleme İzin Belgesi veya Hariçte İşleme İzin Belgesi kullanılmışsa, ithalat ve ihracat işlemleri tamamlandıktan sonra süresi içinde taahhüt kapatma işlemleri tamamlanmalıdır.
-
İhracattan doğan bir KDV iadesi alacağı mevcutsa veya bu alacağın çeşitli vergi borçları veya kamuya olan borçlara mahsup imkanı varsa, süresi içinde başvuru yapılmalıdır.
-
Genel olarak, şirketlerin imalat, ihracat, sevkiyat, muhasebe ve finans departmanları arasında ya da bu fonksiyonları gören müşavirlik kuruluşları arasında sıkı bir eşgüdüm gerekmektedir. Dolayısıyla, şirket üst yöneticilerinin bu anlamda oldukça donanımlı ve bilgili olmaları gerekir.
İhracat Şekilleri ve İhracat Türleri
Türkiye’nin İhracat Rejimi Kararı, İhracat Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuattan hareketle ihracat şekilleri veya türleri aşağıdaki şekilde tanımlanabilmektedir.
-
Kayda Bağlı İhracat
Kayda Bağlı İhracat Listesi kapsamında yer alan malların ihracatında ihracatçı, gümrük beyannamesi ile birlikte kayıt için ilgili ihracatçı birliklerine müracaat eder. Birlikler onayladıkları gümrük beyannamelerine kayıt meşruhatı düşerek, gümrük idarelerine tevdi edilmek üzere ihracatçıya verir. İhracatçı, birliklerce kayıt meşruhatı düşülerek onaylanmış gümrük beyannamesi ile birlikte ihracatın yapılacağı gümrük idaresine müracaat eder.
-
Kredili İhracat
Kredili ihracat talepleri, alıcı ile satıcı arasında imzalanan ve ihraç edilecek malın cinsi, değeri, ödeme planı ve ödeme süresini içeren satış sözleşmesinin aslı ve Türkçe çevirisi veyahut aracı banka tarafından onaylanmış akreditif metinlerinin aslı ve Türkçe çevirisi ile birlikte ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılır.
Madde ve/veya ülke politikası açısından Müsteşarlıkça getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili kredili ihracat talepleri; Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise satış sözleşmesinde belirtilen esaslar dahilinde doğrudan İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince sonuçlandırılır.
Kredili ihracat izin süresi, tüketim mallarında en çok iki, yatırım mallarında en çok beş yıldır. Bu süreleri aşan talepler incelenip sonuçlandırılmak üzere, ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
tarafından, görüşü ile birlikte Müsteşarlığa intikal ettirilir.
İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince kredili ihracat meşruhatı düşülerek onaylanmış ihracat işlemlerine ilişkin gümrük beyannamesinin, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince onay tarihinden itibaren otuz gün içinde gümrük idarelerine sunulması gerekmektedir.
-
Konsinye İhracat
Konsinye, özelliği olan bir ihracat şeklidir. Bu nedenle bazı ihracat işlemleri, ihracat bedeli dövizlerin yurda getirilmesi ve diğer işlemler yönüyle bazı farklılıklar arz etmektedir.
Kesin satış yapılmadan firmaların malı, dış alıcılara, komisyonculara, yurt dışında bulunan şube ve temsilciliklerine göndermesine imkan veren bir ihracat türüdür. Konsinye, gerçekte bir satış değil, geçici satıştır. Başka bir ifade ile, satış imkanı arama yoludur. Çünkü malın sevki anında fiili bir satış bulunmadığı gibi malın satış fiyatı ve nihai alıcısı da belli değildir.
Konsinye ihracat kapsamında gönderilen malın kısmen veya tamamen satılamaması mümkündür. Bu durumda satılamayan mallar geri getirilebilir.
Konsinye İhracatın İhracatçıya Sağladığı Faydalar
Konsinye ihracatın firmalara kambiyo ve vergi mevzuatı yönünden sağladığı yararların yanında, bir takım risklere karşı da korumaktadır. Konsinye ihracat genel hatlarıyla;
- Firmaları, ihracat bedellerini yurda getirme süresi ile ilgili kısıtlamadan kurtarmaktadır. Bazı istisnalar dışında ihracat bedelleri 180 gün içinde yurda getirilmek zorundayken, konsinye ihracatta bu süre bir yılı geçmektedir. Haklı ve zorunlu nedenlerden ötürü bir yıla kadar ek süre verilebilmektedir.
- Satılmayan mallar geri getirildiğinde gümrük vergisi ve KDV gibi vergi yüklerinden muaf tutulmaktadır.
- Ürünlerin bir ülkede satış şansı olup olmadığı az masraf ve formalite ile deneme şansı sağlamaktadır.
- Yurt dışında mağaza, ofis veya deposu bulunan firmalara, ithalatı kendileri yapmak koşuluyla, pazarlama maliyetlerini düşürme imkanı sağlar.
- Yabancı alıcıların iflası veya hacze uğramaları halinde, ihracatçı firmaları zarara uğramaktan kurtarmaktadır. Çünkü, konsinye satışlar, emanet bırakılan mal niteliği taşıdığından, emanet varlıklar haczedilmez veya iflas masasına dahil edilmezler.
Nasıl Yapılır?
Konsinye ihracat talepleri ilgili ihracatçı birliklerine yapılır.
Konsinye ihracata izin verilmesi halinde ihracatçı birliklerince gümrük beyannamesi üzerine konsinye ihracat meşruhatı düşülerek onaylanır. Onaylanan gümrük beyannamelerinin 90 (doksan) gün içinde gümrük idarelerine tevdii gerekmektedir.
Malların kesin satışının yapılmasını müteakip firma, 30 (otuz) gün içinde durumu, kesin satış faturası veya örneği ve gerekli diğer belgeler ile birlikte izni veren ihracatçı birliklerine ve aracı bankaya bildirir.
-
İthal Edilmiş Malların İhracı
Gümrük mevzuatı çerçevesinde serbest dolaşıma girmiş yeni veya kullanılmış malın ihracı genel esaslar çerçevesinde yapılır. Ancak, ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat, yatırım mevzuatı ile gümrük mevzuatının mahrecine iade hükümleri saklıdır.
-
Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat
Serbest bölgeler gümrük hattı dışında sayıldığından, serbest bölgeler ile Türkiye’nin diğer yerleri arasında yapılan ticarette dış ticaret rejimi hükümleri uygulanır. Başka bir deyişle, Türkiye’den serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Türkiye’ye satılan mallar ise ithalat rejimine tabi olup, serbest bölge kullanıcıları Türkiye’den ihraç fiyatına (KDV’siz) mal ve hizmet satın alabilirler. Diğer taraftan, serbest bölge ile diğer ülkeler ve diğer serbest bölgeler arasında dış ticaret rejimi hükümleri uygulanmaz.
Serbest bölgelere yapılacak ihracat, ihracat mevzuatı hükümlerine tabidir. Ancak, Dahilde İşleme Rejimi, KDV uygulamaları ve Türkiye İhracat Kredi Bankası uygulamalarına dair mevzuat hükümleri saklıdır.
-
Bağlı Muamele veya Takas Yolu İle Yapılacak İhracat
Bağlı muamele veya takas talepleri, yabancı firma veya firmalar ile yapılan bağlı muamele veya takas anlaşması ve Bağlı Muamele Veya Takas Başvuru Formundan altı nüsha eklenmek suretiyle bir müracaat yazısı ile birlikte üye olunan veya bulunulan bölgedeki ihracatçı birliklerine yapılır.
Bağlı muamele veya takas anlaşmasının; ithal ve ihraç edilecek malların cinsi, standardı, kalitesi, teslim şekli, teslim yeri, birim ithal ve ihraç fiyatları, değer tutarları ve anlaşmanın geçerlilik süresini içermesi gereklidir.
Takas veya bağlı muamele yoluyla ihracat izni verilmiş ihracat işlemlerine ilişkin izin yazısının 30 (otuz) gün içinde gümrük idarelerine sunulması gerekmektedir.
Bağlı muamele veya takas konusu karşılıklı ödemelerin mal veya kısmen nakit ve/veya ölçülebilir olması kaydıyla hizmet ile ödenmesi mümkün bulunmaktadır.
Takas veya bağlı muamele izinlerinin süresi, 6 (altı) ayı aşmamak kaydıyla firmanın ibraz ettiği sözleşmede yer alan süre kadardır. Süre bitiminden önce başvurmak kaydıyla İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından toplam 3 (üç) yıla kadar ek süre verilebilir. 3 (üç) yılı aşan süre uzatım talepleri, ithalat taahhüdünde noksanlık bulunması halinde Gümrük Müsteşarlığı'nın (Gümrükler Genel Müdürlüğü) görüşü alınarak Dış Ticaret Müsteşarlığı'nca (İhracat Genel Müdürlüğü), ihracat taahhüdünde ise Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın (İhracat Genel Müdürlüğü) görüşü alınarak İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince sonuçlandırılır.
-
Ticari Kiralama Yolu İşle Yapılacak İhracat
Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracata ilişkin talepler, yurt dışındaki firma veya kuruluşla yapılan; kiralanacak malın cinsi, teknik özellikleri, G.T.İ.P.'u, miktarı, birim fiyatı, değer tutarı, kira süresi, kira bedeli ve bu bedelin ödenme şekil ve zamanı, teslim yeri gibi bilgileri içeren kira sözleşmesi ile birlikte Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracata İlişkin Başvuru Formundan 5 nüsha doldurulmak suretiyle Dış Ticaret Müsteşarlığı'na (İhracat Genel Müdürlüğü) yapılır. Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracatta süre ihracatçı birliği tarafından kira sözleşmesine uygun olarak verilen süredir. Bu süre fiili ihraç tarihinden itibaren toplam üç yılı aşamaz. Üç yılı aşan sürelerde ilgili ihracatçı birliğine başvurmak kaydıyla, haklı ve zorunlu nedenlere istinaden Müsteşarlıkça ek süre verilebilir. Ticari kiralamaya konu malın yurt dışında kesin satışına ilişkin talepler, ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat izninin bitiş tarihinden önce başvurulmak kaydıyla, satış sözleşmesine istinaden Dış Ticaret Müsteşarlığı (İhracat Genel Müdürlüğü) görüşü alınmak suretiyle ihracatçı birliğince sonuçlandırılır. Ticari kiralama yoluyla yurt dışına gönderilen malın ve kira bedelinin yurda getirilmesi kambiyo mevzuatı hükümlerine tabidir.
-
Transit Ticaret
Transit ticaret talepleri, "Transit Ticaret Formu" düzenlenmek suretiyle bankalara yapılır.
Transit ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez. Gümrük idarelerince verilebilecek izne istinaden malların Türkiye gümrük hattını aşarak işçilik görmek üzere fiktif depo veya antrepolara alınması "fiili ithal" hükmünde değildir.
Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış mallar ile Müsteşarlığın madde politikası itibariyle transit ticaretinin yapılmasını uygun görmediği mallar transit ticarete konu olamaz.
İthalat ve ihracat yapılması yasaklanmış ülkelerle transit ticaret yapılamaz.
-
Bedelsiz İhracat
Bedeli yürürlükteki Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına kesin olarak mal çıkışı.
a) Gerçek veya tüzel kişiler tarafından götürülen veya gönderilen hediyeler, miktarı ticari teamüllere uygun numuneler ile reklam ve tanıtım eşyaları,
b) Daha önce usulüne uygun olarak ihraç edilmiş malların bedelsiz gönderilmesinin ticari örf ve adetlere uygun parçaları, fireleri ile garantili olarak ihraç edilen malların garanti süresi içinde yenilenmesi gereken parçaları,
c) Yabancı misyon mensuplarının, Türkiye'de çalışan yabancıların, yurt dışına hane nakli suretiyle gidecek Türkiye vatandaşlarının, daimi veya geçici görevle yurt dışına giden kamu görevlilerinin, bu durumlarının ilgili mercilerce belgelenmesi şartıyla beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek eşya ve taşıtlar,
d) Yurt dışında yerleşik tüzel kişiler, yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek eşya ve taşıtlar.
(a) ve (b) bentlerinde yer alan mallardan değeri l00.000 ABD dolarını aşmayanların bedelsiz ihraç talepleri, Bedelsiz İhracat Formu doldurulmak suretiyle doğrudan gümrüklere yapılır.
Değeri l00.000 ABD dolarından fazla olanların bedelsiz ihraç talepleri, Bedelsiz İhracat Formundan 3 nüsha doldurulmak suretiyle ilgili ihracatçı birliğine yapılır. İhracatçı birliği değeri 250.000 ABD Dolarına kadar olan bedelsiz ihraç taleplerini kendileri sonuçlandırır. 250.000 ABD Dolarının üzerindeki talepleri görüşleriyle birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığı'na intikal ettirirler.
(c) ve (d) bentleri çerçevesinde yapılacak bedelsiz ihracata, doğrudan gümrüklerce müsaade edilir.
Bedelsiz ihraç izinlerinin geçerlilik süresi 90 gündür.
Kanun, Kararname ve uluslararası anlaşmalarla ihracı yasaklanmış malların bedelsiz olarak ihracına izin verilmez. İhracı kendi mevzuatı uyarınca belli bir merciin ön iznine bağlı malların bedelsiz olarak ihracı, ilgili merciin ön iznine istinaden mümkündür.
Bedelsiz ihracat yoluyla yurt dışına gönderilen mal ve eşyalar, ihracatta uygulanan desteklerden yararlandırılmaz.
(a), (c) ve (d) bendeleri kapsamında yapılacak bedelsiz ihracatta ihracatçı birliğine üye olma şartı aranmaz.
-
Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracat
Yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik kapsamında yapılacak ihracata ilişkin usul ve esaslar, Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanlıkça belirlenir.
-
Dolaylı Ofset Yoluyla Yapılacak İhracat
Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu ortaklıklarının açacakları uluslararası ihaleler çerçevesinde yapacakları ithalat neticesinde gerçekleştirecekleri döviz ödemelerini asgari seviyeye indirmek amacıyla, ihaleyi kazanan firma ve/veya kuruluşların taahhüdü gereğince Türkiye'den yapılacak ihracat ile taahhüt gereğince Türkiye'nin mevcut üretim ve ihracat potansiyelinin geliştirilmesine yönelik diğer işlemlerdir.
-
Yurtdışı Fuar ve Sergilere Katılım
Uluslararası ticari fuarlara ve sergilere, gerek ülkemizi temsilen ulusal düzeyde gerekse bireysel olarak katılacak firma ve kuruluşlarca yurt dışına gönderilecek bedelli veya bedelsiz mallar ile yurt dışında düzenlenecek bilim, sanat, kültür veya tanıtım amaçlı fuar/sergi, konferans, seminer gibi etkinliklere kişi veya kuruluşlarca gönderilecek bedelli veya bedelsiz malların yurt dışına çıkışıyla ilgili başvurular doğrudan ilgili gümrük idarelerine yapılır.
Gümrük idareleri, yukarıda belirtilen amaçlarla yurt dışına çıkışına izin verdikleri bedelli ve/veya bedelsiz mallar (bilim, sanat, kültür, tanıtım amaçlı fuar/sergi hariç) ile ilgili gümrük beyannamelerinin onaylı bir örneğini, beyannamenin kapanış tarihinden itibaren, en geç on beş gün içinde firmanın beyan ettiği İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine gönderir.
Uluslararası ticari fuar ve sergilerde sergilenmek üzere yurt dışına çıkarılan malların kesin satışına ilişkin talepler, geçici çıkışa esas gümrük beyannamesinin İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince onaylanmasını müteakip gümrük idarelerince sonuçlandırılır.
-
İhracat Sayılan Satış ve Teslimler
Dahilde İşleme Rejimi kapsamında bazı iç satışlar ihracat olarak değerlendirilmekte ve Dahilde İşleme Rejimi kapsamında yararlanılan avantajlardan bazılarından istifade edilebilmektedir. Hangi iç satışların ihracat sayılabileceği ve bunların ihracat sayılabilme koşulları İhracat- 2005/2 Sayılı Tebliğ ile belirlenmiştir. Söz konusu tebliğ genel olarak incelendiğinde, Türkiye’den döviz çıkışını önleyecek nitelikteki projeler kapsamındaki satışların, “İhracat Sayılan Satış ve Teslimler” kapsamında değerlendirildiği görülmektedir.
-
Özel Faturalar Kapsamında Yapılan İhracat
Özellikle eski Doğu Bloku ülkelerinden, Türkiye’ye gelen turistler yoğun olarak alışveriş yapmaktadır. Türkiye’den satın aldıkları malları bazen kendi yanlarında taşımakta, bazen de bir kargo şirketi vasıtasıyla kendilerine teslim edilmesini istemektedirler. Maliye Bakanlığı, 43 sayılı Sayılı Katma Değer Vergisi Tebliği ve 61 Sayılı Katma Değer Vergisi Tebliği ile yabancı uyruklulara veya yurt dışında yaşayan Türk uyruklu firma veya kişilere yapılan satışları düzenlemiştir. Bu iki tebliğ kapsamında yapılan satışlar, Dış Ticaret Müsteşarlığının İhracat 2003/3 Sayılı Tebliği kapsamında ihracat olarak değerlendirilmektedir. Buna göre, söz konusu özel faturaların “Gümrük idarelerine onaylatılması” ve ihracat bedelinin “Bankalara bozdurularak Döviz Alım Belgesine bağlatılması” gerekmektedir.
Özel faturalar kapsamında yapılan ihracat sonucunda firmalar üzerinde kalan bir KDV yükü söz konusu ise, tıpkı gümrük beyannamesi ile yapılan ihracat gibi, KDV iadesi ve mahsubundan yararlanılabilir.
Özel faturalar kapsamında yapılan ihracatı, ihracat kredi taahhütüne saydırabilmek için bu faturaların, Gümrük idarelerine ibrazından önce veya daha sonraki bir zamanda, ihracatçı birliklerine onaylatılması gerekmektedir.
Özel faturalar kapsamında yapılan ihracat, deri ve deri mamülleri için düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi ve Dahilde İşleme İzni taahhüdüne sayılabilir. Bunun için sözkonusu faturanın ilgili İhracatçı Birliği Genel Sekreterliğine onaylatılması gerekmektedir.